Kilit denetim konusu

Konunun denetimde nasıl ele alındığı

Grup’un başlıca hasılat elde ettiği gelir unsuru pancardan üretilen kristal şeker satışından oluşmaktadır.

Grup, müşterilerinden gelen talepler doğrultusunda satışların bir kısmını faturala – elde tut anlaşmaları kapsamında gerçekleştirmektedir. Faturala – elde tut anlaşmaları, işletmenin bir ürünü müşteriye fatura ettiği ancak bu ürünün fiziki zilyetliğini gelecekte belirli bir zamanda müşteriye devredene kadar sürdürdüğü sözleşmelerdir. Bu anlaşmalarda ürün Grup’un fiziki zilyetliğinde olsa dahi müşteriler ürünün kontrolünü ele geçirmektedir. Dolayısıyla, hasılat satışa konu olan ürünlerin kontrolünün alıcıya geçtiği durumlarda muhasebeleştirilir.

Grup faturala – elde tut anlaşmaları kapsamında mal depodan çıkmadan ilgili ürünlerin satışına ilişkin fatura düzenlemektedir.

Ürünün müşteriye fatura edildiği dönemde hasılatın muhasebeleştirilmesi, ürünün satış sözleşmesiyle bağlantılı olup sözleşme koşullarına göre ürünlerin kontrolünün devrinin gerçekleşip gerçekleşmediğinin uygun bir şekilde değerlendirilmesine bağlıdır.

Bu kapsamda, hasılat olarak muhasebeleştirilmesi için ürünlerin kontrolünün devrinin gerçekleşip gerçekleşmediğinin yanı sıra ilişkili olduğu raporlama döneminde konsolide finansal tablolara alınması önemli ölçüde yönetim muhakemesi gerektirmesi sebebiyle, hasılatın muhasebeleştirilmesi kilit denetim konularından biri olarak belirlenmiştir.

Bu alanda uyguladığımız denetim prosedürlerimiz aşağıdakileri içermektedir:

Hasılatın muhasebeleştirilmesine yönelik muhasebe politikalarının TFRS 15’e uygunluğunun ve Grup’un hasılat elde ettiği unsurlarla ilgili açıklamaların yeterliliğinin değerlendirilmesi,

Hasılatın finansal tablolara alınmasına yönelik kilit iç kontrollerin tasarım, uygulama ve işleyişin etkinliğinin değerlendirilmesi,

Müşterilerle yapılan faturala – elde tut sözleşmelerdeki ticari ve sevkiyat koşullarına ilişkin hükümlerin incelenerek; hasılatın konsolide finansal tablolara alınma zamanlamasının değerlendirilmesi,

Örneklem seçimi ile belirlemiş olduğumuz müşteriler için doğrudan temin edilen dış teyitler ile ticari alacakların mevcudiyeti ve alacak bakiyelerinin doğruluğunun kontrol edilmesi,

Olağandışı seviyelerde gerçekleşen veya süreklilik arz etmeyen işlemlerin varlığının tespit edilmesi amacıyla analitik incelemeler yapılması,

Grup’un konsolide finansal tablolarında hasılat ile ilgili yapmış olduğu dipnot açıklamalarının TFRS 15 uyarınca yapılması gereken açıklamalara uygun olup olmadığının değerlendirilmesi.

Kilit denetim konusu

Konunun denetimde nasıl ele alındığı

30 Nisan 2024 tarihi itibarıyla Grup’un konsolide finansal tablolarında şerefiye ve kota hakkı olarak muhasebeleştirilen sırasıyla 113.445.161 TL ve 1.988.997.691 TL tutarlarında sınırsız süreli yararlı ömrü olan maddi olmayan duran varlık yer almaktadır. Söz konusu şerefiye ve kota hakkı, Grup’un Turhal Şeker Fabrikası’nın satın alımı sırasında doğmuştur. Sınırsız süreli yararlı ömre sahip şerefiye ve kota hakkının yıllık olarak değer düşüklüğü testine tabi tutulması gerekmektedir.

Değer düşüklüğü değerlendirmelerinde yönetim, herhangi bir değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmesinin gerekli olup olmadığını tespit etmek için şerefiye ve kota hakkının tahsis edildiği ayrı ayrı tanımlanabilen nakit yaratan birimlerin her birinin kayıtlı değerini iskonto edilmiş nakit akışı tahminlerine dayanan kullanım değerleriyle karşılaştırmaktadır.

Kullanım değerinin veya satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değerin yüksek olanı esas alınarak hesaplanan nakit yaratan birimlerin geri kazanılabilir tutarı, iskonto edilmiş nakit akışı modellerinden elde edilmektedir. Bu modellerde, gelecekteki satış hacimleri ve fiyatları, faaliyet giderleri, nihai değer artış oranları ve ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti (“AOSM”) gibi birçok temel varsayım kullanılmaktadır. Kullanılan bu varsayımlar gelecekte beklenen piyasa koşullarına oldukça duyarlıdır.

Şerefiye ve kota hakkı tutarlarının konsolide finansal tablolar açısından önemli olması ve geri kazanılabilir tutarının tahmininde kullanılan varsayımların belirlenmesinin önemli düzeyde yönetim muhakemesi gerektirmesi sebebiyle, bu konu kilit denetim konularından biri olarak belirlenmiştir.

Bu alanda uyguladığımız denetim prosedürlerimiz aşağıdakileri içermektedir:

Değerleme uzmanlarımızdan yararlanmak suretiyle, nakit yaratan birimin faaliyet gösterdiği sektördeki AOSM ortalamaları ile karşılaştırılması da dahil olmak üzere, kullanılan iskonto oranlarının uygunluğunun değerlendirilmesi;

Grup yönetimi ile geleceğe yönelik planların ve açıklamaların görüşülmesi ve makroekonomik veriler çerçevesinde değerlendirilmesi,

Satış hacimleri ve fiyatlar, faaliyet giderleri, enflasyon ve uzun vadeli büyüme oranları gibi kilit girdilere ilişkin olarak kullanılan varsayımların uygunluğunun, bu girdilerin harici türetilmiş verilerle karşılaştırmasının yanı sıra müşteri ve sektöre ilişkin tecrübelerimize dayanarak değerlendirilmesi ve;

Şerefiye ve kota hakkı değer düşüklüğüne ilişkin konsolide finansal tablo dipnotlarında yer alan açıklamaların temel varsayımlara, muhakemelere ve duyarlılıklara ilişkin açıklamalar da dahil olmak üzere, yeterliliğinin ve uygunluğunun değerlendirilmesi.

Kilit Denetim Konusu

Denetimde bu konu nasıl ele alındı

Grup, konsolide finansal tablolarında yer alan arsa, yer altı ve yer üstü düzenleri, bina muhasebeleştirilmesine ilişkin TMS 16- “Maddi Duran Varlıklar” standardında yer alan yeniden değerleme modelini muhasebe politikası olarak uygulamaktadır. 30 Nisan 2024 itibarıyla ilgili maddi duran varlık kalemlerinin değeri 9.003.324.301 TL olup, Grup’un toplam varlıklarının % 21’ini oluşturmaktadır.

Grup, ilgili maddi duran varlık kalemleri için 2024 faaliyet yılı içerisinde yeniden değerleme çalışması yaptırmış olup, 1.051.140.480 TL tutarındaki maddi duran varlık yeniden değerleme artışını konsolide finansal tablolarında muhasebeleştirmiştir.

Grup’un 30 Nisan 2024 tarihli konsolide finansal tablolarında yer alan maddi duran varlık yeniden değerleme artışlarının finansal tablolar açısından önemli tutarda olması ve ilgili tutarın hesaplanmasında yönetimin önemli tahmin ve varsayımlarının kullanılması nedeniyle “maddi duran varlıklara ilişkin yeniden değerleme” kilit denetim konularından biri olarak belirlenmiştir.

Bu alanda uyguladığımız denetim prosedürlerimiz aşağıdakileri içermektedir:

Maddi duran varlıkların yeniden değerleme çalışmalarını gerçekleştiren değerleme kuruluşu bağımsızlığının, yeterliliğinin ve yetkinliklerinin değerlendirilmesi,

Yeniden değerlenmiş tutarları üzerinden izlenen maddi duran varlıklara ilişkin amortisman tutarlarının yeniden hesaplanarak kontrol edilmesi,

Değerleme modellemelerinde kullanılan önemli tahminlerin ve girdilerin uygunluğunun piyasadaki mevcut emsallerle ve geçmiş değerlerle karşılaştırılmasını da içerecek şekilde değerleme uzmanlarımızın katılımıyla Grup yönetimi ile görüşmeler yapılarak değerlendirilmesi,

Maddi duran varlıkların yeniden değerleme çalışmalarına ilişkin temel tahminler ve varsayımlara dair açıklamalar da dahil olmak üzere konsolide finansal tablo dipnotlarında yer alan açıklamaların TFRS’ler kapsamında uygunluğunun ve yeterliliğinin değerlendirilmesi.